Serwer NAS a chmura publiczna – porównanie rozwiązań do domu i do biura

Dane – pliki, zdjęcia, filmy – potrafią ważyć terabajty. I w przypadku przedsiębiorstw zarządzających elektronicznymi dokumentami, profesjonalnych projektantów, jak i amatorów fotografii mobilnej.

Gdzie składować fotografie z wakacji, wzory umów czy pliki archiwalne tak, by były bezpieczne, scentralizowane i łatwo dostępne? Czy lepiej zainwestować we własny serwer NAS, czy wybrać gotowe rozwiązanie chmury publicznej? Które rozwiązanie sprawdzi się w biurze, a które w domowym zaciszu?

Dysk sieciowy NAS

Serwer NAS (Network Attached Storage) to urządzenie, które można podpiąć do sieci w domu czy w biurze. Jest wyposażone w procesor, pamięć operacyjną, złącza czy system operacyjny. NAS, w zależności od modelu i dostępnych funkcji, można poszerzać o kolejne dyski HDD lub SSD, podpinać dyski zewnętrzne za pośrednictwem USB czy przesyłać obraz na ekran przez HDMI.

Na serwerze NAS można przechowywać dowolne pliki – dokumenty tekstowe, zdjęcia, multimedia, inne. Plikami można zarządzać z dowolnego urządzenia podpiętego do wewnętrznej sieci – między innymi z laptopa za pośrednictwem przeglądarki internetowej czy smartfona dzięki dedykowanej aplikacji mobilnej.

Najczęstsze zastosowania dysków sieciowych NAS

Dysk sieciowy NAS można wykorzystać i do użytku prywatnego, w domu, jak i do pracy w kilkudziesięcioosobowej firmie.

Najczęstsze sposoby wykorzystania serwera NAS:

• przestrzeń do przechowywania i współdzielenia plików o dowolnym rozszerzeniu,
• tworzenie własnej chmury prywatnej, łączącej urządzenia w sieci – komputery, smartfony, urządzenia wielofunkcyjne,
• prowadzenie i przechowywanie kopii zapasowej wśród połączonych urządzeń (stacjonarnych i mobilnych),
• odtwarzanie na dowolnym urządzeniu w sieci plików multimedialnych, znajdujących się na dysku sieciowym NAS,
• przestrzeń do zapisu wideo z kamer monitoringu,
• możliwość nagrania programów telewizyjnych dzięki obsłudze tunerów TV,
• w przypadku niektórych dysków sieciowych dostęp do aplikacji dla biznesu, m.in. do edytorów dokumentów tekstowych online, czatu, skrzynki mailowej czy współdzielonego kalendarza.

Specyfikacja i funkcje serwerów NAS

Nie wszystkie urządzenia mają taki sam wachlarz możliwości. Dyski sieciowe NAS, jak wszystkie urządzenia elektroniczne, różnią się specyfikacją. Na co należy zwrócić uwagę, poszukując NASa?

• liczba dysków – na rynku dostępne są serwery NAS jednodyskowe, najczęściej o pojemności do 10 TB, serwery dwu- lub czterodyskowe o pojemności do 20 lub 40 TB, a nawet serwery z przestrzenią na 16 dysków i możliwością zewnętrznej rozbudowy; większa liczba dysków oznacza nie tylko więcej miejsca na dane, ale też większe bezpieczeństwo dzięki przestrzeni na przechowywanie lustrzanej kopii zapasowej;
• obsługiwane dyski – serwer NAS sam w sobie nie posiada dysku; należy zweryfikować, jakie dyski jest w stanie obsłużyć, szczególnie, jeśli zależy Ci na wydajności serwera; zwróć uwagę na maksymalną obsługiwaną pojemność, ponieważ nie wszystkie serwery NAS są w stanie obsłużyć w jednej kieszeni dysk o pojemności aż 10 TB;
• podzespoły – wydajność serwera zależy w dużej mierze od podzespołów: typu procesora, częstotliwości czy pamięci RAM;
• złącza LAN – ich liczba, typ i szybkość; w przypadku serwera NAS do domu wystarczy jedno złącze LAN, w przypadku dysku sieciowego, z którego ma korzystać wiele osób naraz, dobrze wybrać serwer nawet z czterema złączami LAN;
• port USB  – jeśli zależy Ci na podłączaniu zewnętrznych dysków twardych, wybierz serwer NAS z wejściem USB;
• złącze HDMI – będzie potrzebne, jeśli chcesz wyświetlać na zewnętrznym ekranie pliki multimedialne znajdujące się na serwerze, na przykład filmy czy zdjęcia;
• aplikacje dla biznesu – funkcja istotna dla osób, które chcą prowadzić wspólną edycję dokumentów w czasie rzeczywistym i posiadać w jednym miejscu narzędzia do komunikacji (m.in. czat czy mail);
• diody i wentylatory – element istotny zwłaszcza dla osób, które chcą zakupić serwer NAS do domu i, przykładowo, postawić go w sypialni; niektóre urządzenia posiadają opcję inteligentnego sterowania diodami i wentylatorami, inne nie posiadają wcale systemu chłodzenia.

Przykłady serwerów NAS i ceny

Cena dysku sieciowego jest uzależniona od parametrów a te – od wymagań użytkownika. Serwer NAS do domu nie musi mieć tak zaawansowanej specyfikacji i wydajności co serwer do biura średniej czy dużej firmy.

Przykładowy serwer NAS do domu

Przykładem dysku sieciowego do domu może być Synology DiskStation DS220j – urządzenie o dwóch kieszeniach na dyski i maksymalnej pojemności wewnętrznej 32 TB. Umożliwia łatwe udostępnianie danych, wykonywanie kopii zapasowej i synchronizacji plików, strumieniowanie multimediów czy zapisywanie rejestru z kamer monitoringu.

Jest to popularna propozycja, głównie ze względu na cenę – ok. 800 zł. Dysk (należy dokupić osobno), w zależności od pojemności, może kosztować od 200 zł (HDD, 1 TB) do 3000 zł (HDD, 16 TB).

Synology DiskStation DS220j; grafika pochodzi ze strony sklepsynology.pl

Przykładowy serwer NAS do biura

Jako przykładowe rozwiązanie biznesowe można wskazać dysk sieciowy Synology DS2419+. Posiada 12 wbudowanych kieszeni, co przekłada się na maksymalną pamięć wewnętrzną 168 TB. Liczbę zatok na dyski można zwiększyć do 24 dzięki modułowi rozszerzającemu DX1215. Serwer od Synology posiada wbudowany zestaw aplikacji biurowych, między innymi edytor tekstu, arkusze kalkulacyjne czy czat. Zapewnia bezpieczeństwo danych dzięki opcjom kontroli dostępu, dwuetapowej weryfikacji tożsamości, programowi antywirusowemu czy prowadzeniu lustrzanej kopii zapasowej.

Cena serwera NAS Synology DS2419+ wynosi ok. 7700 zł. 12-kieszeniowy moduł rozszerzający DX1215 kosztuje średnio 4500 zł, a pojedynczy dysk HDD od 200 zł (1 TB) do 2400 zł (14 TB).

Synology DS2419+; grafika pochodzi ze strony sklepsynology.pl

Chmura publiczna

Chmura publiczna to sieć połączonych ze sobą serwerów, należących do globalnego dostawcy usług – na przykład Google, Microsoft, Amazon, IBM czy Oracle. Dostawca dba o utrzymanie i konserwację maszyn i sieci, udostępniając klientom usługi chmurowe, m.in. moc obliczeniową, przestrzeń dyskową, bazy danych, usługi analizy czy sztucznej inteligencji.

Użytkownik może uruchamiać dowolne usługi na żądanie, a opłata jest ponoszona w zależności od zużycia (w przypadku usług dla administratorów i developerów) lub w zależności od liczby zakupionych licencji (dotyczy aplikacji dla biznesu).

Zobacz: Chmura obliczeniowa – co to jest? Wprowadzenie i podstawowe pojęcia

Najczęstsze zastosowania chmury publicznej

Dostawcy chmurowi oferują usługi dla użytkowników prywatnych oraz dla przedsiębiorstw – dla pracowników biurowych, pracowników pierwszoliniowych, ale też dla developerów czy administratorów systemów.

Wśród najpopularniejszych usług znajdują się:

• aplikacje do użytku prywatnego oraz dla biznesu, obejmujące m.in. dysk w chmurze, skrzynkę mailową, kalendarz, platformę do prowadzenia wideokonferencji, edytor tekstu online, arkusze kalkulacyjne, program do tworzenia prezentacji czy inne narzędzia do komunikacji i zdalnej współpracy w czasie rzeczywistym,
• maszyny wirtualne oraz usługi dedykowane tworzeniu i rozwijaniu aplikacji, również aplikacji w kontenerach,
• platforma do orkiestracji klastrów Kubernetes,
• magazyn w chmurze umożliwiający przechowywanie plików o dowolnym rozszerzeniu, tworzenie archiwum dokumentów cyfrowych czy zapisywanie kopii zapasowej,
• bazy danych pozwalające zautomatyzować część prac związanych z utrzymaniem aplikacji,
• usługi analizy BigData,
• platforma do budowy, testowania i rozwijania gier i aplikacji mobilnych,
• modele uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji,
• platforma i usługi dedykowane rozwojowi produktów Internet of Things.

Chmura do użytku prywatnego a chmura dla biznesu – różne rozwiązania

Dostawcy usług chmurowych proponują pakiety dla użytkowników biznesowych oraz użytkowników prywatnych. W przypadku tych drugich, korzystanie z aplikacji często jest (do pewnego etapu) bezpłatne.

Jeden z najpopularniejszych dostawców usług chmurowych, Google Cloud, rozróżnia następujące pakiety:

• darmowy Gmail i Drive dla użytkowników prywatnych – obejmuje skrzynkę mailową w domenie @gmail.com, dostęp do aplikacji Google (m.in. edytor tekstu Google Docs, arkusze Google Sheets, Kalendarz Google, platformę do wideokonferencji Google Meet) oraz 15 GB przestrzeni dyskowej;
• Google One – pakiet większej przestrzeni dyskowej w chmurze Google, który można współdzielić z kilkoma użytkownikami; dostępne programy obejmują 100 GB, 200 GB i  2 TB;
• Google Workspace – pakiet usług dla biznesu, na który składa się zestaw narzędzi do pracy biurowej, aplikacje wspierające komunikację i produktywność oraz przestrzeń dyskowa przypisana do każdego konta – 30 GB, 2 TB lub 5 TB na użytkownika;
• Google Cloud Platform – platforma, na którą składa się blisko 200 usług chmury obliczeniowej, w tym magazyn chmurowy o nieograniczonej pojemności.

Tu przeczytasz więcej o pakietach Google Cloud: Chmura Google do celów prywatnych i służbowych. Jakie rozwiązania są dostępne?

Przykłady pakietów chmur publicznych i ceny

Model płatności za usługi chmurowe jest elastyczny. Miesięczna opłata może być zmienna – w zależności od liczby aktywnych licencji czy zużycia mocy obliczeniowej.

Twórcy usług chmurowych dla biznesu (np. Google Workspace, Microsoft 365) udostępniają pakiety, różniące się zakresem dostępnych funkcji i ceną za licencję. Cena najczęściej jest podawana w formie: rodzaj pakietu / jedno konto / miesięcznie.

W przypadku platform dla programistów i administratorów (np. Google Cloud Platform, Amazon Web Services, Microsoft Azure), opłaty są naliczane za zużycie w ujęciu sekundowym lub minutowym. Koszt zależy m.in. od rodzaju usługi, konfiguracji, czasu działania czy poziomu obciążenia.

Przykładowe rozwiązanie chmury publicznej do użytku prywatnego

Najpopularniejszym rozwiązaniem dla użytkowników prywatnych jest Google Drive – bezpłatny pakiet 15 GB przestrzeni dyskowej oraz dostęp do aplikacji Google.

W przypadku użytkowników prywatnych, którzy potrzebują więcej miejsca na dysku, sprawdzi się Google One. Usługa jest dostępna w trzech wariantach:

• 100 GB przestrzeni za 8,99 zł miesięcznie lub 89,99 zł rocznie,
• 200 GB przestrzeni za 13,99 zł miesięcznie lub 139,99 zł rocznie,
• 2 TB – 46,99 zł miesięcznie lub 469,99 zł rocznie.

Przykładowe rozwiązanie chmury publicznej dla firm

Rozwiązanie dedykowane firmom to Google Workspace – pakiet aplikacji biznesowych zwiększających produktywność, wspierających współpracę i komunikację. Platforma sprawdza się zarówno w przypadku samodzielnych przedsiębiorców, startupów, małych i średnich firm, jak i globalnych korporacji. Rozwiązanie jest skalowalne i w górę, i w dół – wystarczy dodać lub usunąć licencję na konto pracownika.

Google Workspace jest dostępne w czterech wariantach:

• pakiet Business Starter – 21,13 zł miesięcznie za jedną licencję,
• pakiet Business Standard – 42,27 zł miesięcznie za jedną licencję,
• pakiet Business Plus – 70,45 zł miesięcznie za jedną licencję,
• pakiet Enterprise dla firm powyżej 300 pracowników – zakres usług i cena ustalane indywidualnie.

Tutaj sprawdzisz, czym różnią się pakiety Google Workspace.

Do przechowywania kopii zapasowych czy archiwizowania plików i dokumentów dobrą propozycją będzie usługa magazynu chmurowego – Google Cloud Storage. Zapewnia bezpieczną i nielimitowaną przestrzeń dyskową. Koszt usługi uzależniony od kilku czynników, m.in. od klasy przechowywania, ilości wykorzystywanego miejsca, poziomu użycia sieci czy liczby akcji wykonywanych na plikach.

Przykładowe koszty usługi Cloud Storage:

• 1 TB danych w klasie Standard (dane w ciągłym użyciu) – 86,82 zł miesięcznie,
• 3 TB danych w klasie Nearline (dane nieużywane przez 30 dni lub dłużej) – 147,24 zł miesięcznie,
• 6 TB danych w klasie Coldline (dane nieużywane przez 90 dni lub dłużej) – 135,90 zł miesięcznie,
• 10 TB danych w klasie Archive (dane nieużywane przez rok lub dłużej) – 94,37 zł miesięcznie.

Porównanie serwera NAS i chmury publicznej

Koszt

Ani serwery NAS, ani usługi chmury publicznej nie mają stałej ceny. Ta jest uzależniona od specyfikacji, liczby użytkowników, zapotrzebowania na przestrzeń czy aplikacje.

W przypadk uchmury publicznej nie trzeba ponosić wysokiej opłaty startowej (kupna własnego sprzętu), by korzystać z przestrzeni dyskowej. Rezygnacja z rozwiązania jest też dużo szybsza i tańsza w przypadku chmury – wystarczy anulować subskrypcję. Chmura, pod kątem finansowym, lepiej sprawdzi się w przypadku użytkowników prywatnych oraz małych i średnich firm, które nie posiadają wielu danych (maksymalnie 2 TB na użytkownika).

Inwestycja w serwer NAS oraz dyski ma większy sens, gdy do gry wchodzą dane rzędu kilkunastu czy kilkudziesięciu terabajtów. Szczególnie, gdy obciążenie danymi jest w miarę stałe – wtedy, zwłaszcza na przestrzeni kilku lat, bardziej optymalne kosztowo będzie przechowywanie plików na własnym serwerze.

Konfiguracja i wygoda obsługi

Serwery NAS nierzadko posiadają preinstalowane oprogramowanie, czyli fabrycznie zainstalowany system i/lub programy. W przypadku urządzeń od Synology jest to często DiskStation Manager – całkiem intuicyjny system operacyjny, który ułatwia konfigurację i usprawnia obsługę. Jednak niektóre dyski sieciowe, zwłaszcza tańsze modele, mogą nie posiadać preinstalowanego systemu lub mieć ograniczone możliwości wyboru oprogramowania.

Kwestia konfiguracji wydaje się był bardziej komplikowana (i też bardziej ryzykowna) w przypadku usług chmurowych. Użytkownik ma do wyboru szereg rozwiązań i produktów, jednak ich konfiguracja i obsługa wymaga pewnej wiedzy i kompetencji. Nieprawidłowo przeprowadzona konfiguracja może skutkować naprawdę wysokim rachunkiem za użycie. W razie trudności może jednak liczyć na wsparcie ze strony Partnera lub całkowicie zlecić mu wdrożenie i obsługę rozwiązania.

Dostępne usługi, aplikacje i udogodnienia

I w przypadku chmury, i w przypadku serwera NAS, dostęp do gotowych aplikacji zależy od wyboru usługi lub sprzętu. Aplikacje biznesowe (m.in. edytor tekstu, arkusze kalkulacyjne, narzędzia do komunikacji) nie są dostępne w każdej chmurze publicznej, tak samo, jak nie są dostępne na każdym serwerze NAS. Niektórzy dostawcy usług chmurowych, podobnie jak twórcy dysków sieciowych, oferują jedynie przestrzeń na pliki. Inni dostarczają pakiet aplikacji biznesowych – np. Google Workspace w przypadku Google Cloud czy Synology Office (aplikacje Microsoft) dla serwerów marki Synology.

Zobacz: Google Workspace vs Microsoft 365 – którą usługę wybrać?

Bezpieczeństwo

Dostawcy usług chmurowych podlegają wielu regulacjom, poświadczeniom bezpieczeństwa oraz regularnym audytom, m.in. SOC 1, SOC 2, SOC 3, SSAE 16, ISO/IEC 27001, ISO/IEC 27017 czy ISO/IEC 27018. Sam Google zatrudnia ponad 500 specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa i bezpieczeństwa informacji, którzy dbają o wysoki poziom zabezpieczeń. Jednak mimo to należy pamiętać, że dane fizycznie znajdują się na serwerach dostawcy, które łatwiej mogą paść celem hakerów.

Dane wrażliwe – np. dokumentację medyczną, informacje finansowe, personalne dane klientów czy pracowników – bezpieczniej jest trzymać na własnym sprzęcie. Jednak samo trzymanie serwera NAS pod biurkiem nie zapewni plikom bezpieczeństwa. Należy też zadbać o odpowiednie zabezpieczenia cyfrowe, które dużo łatwiej jest dostosować do własnych wymagań i wdrożyć, mając kontrolę nad fizycznym sprzętem i jego ustawieniami.

Regulacje prawne

RODO rzuciło kilka lat temu cień niepewności na firmy działające w krajach Unii Europejskiej. Część z nich skutecznie zniechęciło do korzystania z usług chmury publicznej.

Przedsiębiorcy, którzy chcą rozwijać biznes w chmurze publicznej, mają możliwość wskazania centrum danych, w którym fizycznie będą znajdowały się dane. Muszą zwracać też szczególną uwagę na zapis umowy z dostawcą usług oraz informacje o ewentualnych podmiotach przetwarzających dane. Żeby działać zgodnie z rozporządzeniem, przetwarzane dane muszą pozostać na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

W przypadku własnego serwera lub chmury prywatnej, sprawa jest prostsza. Właściciel ma rzeczywistą kontrolę nad lokalizacją przetwarzania i przechowywania danych oraz ich udostępnianiem. Może też łatwiej spełnić inne regulacje dzięki dopasowaniu specyfikacji maszyn pod wymagania prawne.

Zalety i wady rozwiązań

Serwer NAS

Zalety:

• pełna kontrola nad danymi – dane znajdują się na własnej maszynie,
• możliwość kontrolowania dostępu,
• możliwość przyznawania różnych ról do poszczególnych plików,
• jednorazowa opłata,
• w dłuższej perspektywie (np. kilku lat) rozwiązanie tańsze niż chmura publiczna,
• dostęp do zasobów z dowolnego, podłączonego do sieci wewnętrznej urządzenia,
• łatwiejsze spełnienie regulacji i wymogów prawnych dzięki wyborze specyfikacji maszyn,
• możliwość streamowania plików multimedialnych bezpośrednio na połączone urządzenie, np. przesyłanie filmu na podłączony ekran,
• w przypadku niektórych serwerów możliwość korzystania z aplikacji biznesowych (np. kalendarza, czatu, edytora tekstu, arkuszy kalkulacyjnych).

Wady: 

• konieczność samodzielnej konfiguracji i konserwacji sprzętu,
• w przypadku tańszych modeli serwerów często ograniczenia w wyborze systemu operacyjnego,
• ograniczone możliwości skalowania (wymaga dokupienia podzespołów),
• awaryjność sprzętu.

Chmura publiczna

Zalety:

• duże możliwości skalowania w górę i w dół,
• elastyczność kosztów,
• szybka konfiguracja i łatwa obsługa,
• konsola administracyjna z zaawansowanymi opcjami kontroli,
• brak konieczności samodzielnego utrzymania sprzętu,
• wygodne zarządzanie dostępami i możliwość przyznawania różnych ról do poszczególnych plików,
• szereg gotowych i sprawdzonych aplikacji biznesowych i usług chmurowych,
• nieograniczona przestrzeń i moc obliczeniowa,
• często dostępność usług na poziomie 99,95-99,99% (niezależne od awarii pojedynczych maszyn).

Wady:

• wysokie koszty przy stałym, “tradycyjnym” użyciu usług chmurowych,
• brak pełnej kontroli nad danymi – dane znajdują się fizycznie na maszynach dostawcy usług,
• dostęp do zasobów uzależniony od dostawcy usług – problem z uzyskaniem dostępu w przypadku awarii,
• niekiedy problem z przeprowadzeniem migracji danych (vendor lock-in).

Połączenie serwera NAS i usług chmury publicznej

Możliwości serwera NAS oraz chmury można połączyć. 

Częstą praktyką jest działanie w modelu hybrydowym – przechowywanie kluczowych danych czy aplikacji na własnej maszynie i skalowanie do chmury w razie potrzeby. Wielu twórców serwerów NAS udostępnia programy do prowadzenia kopii zapasowej do chmury publicznej.

Zobacz:
Wady i zalety chmury hybrydowej